Shkrimi është një pjesë e rëndësishme e ekzistencës së Klara Budës, dhe një nevojë vitale ekuilibri. Gjithnjë e ka pasur të domosdoshme të hedhë në letër mendimet, madje që në kohë shumë të hershme ka zhvilluar një formë personale të analizës së problemeve, që i duhet të zgjidhë e që mbështetet tek shkrimi i tyre. Ky i fundit i shërben për të vënë rregull në mendimet e saj, dhe është e vetmja formë që ka gjetur për të ngadalësuar shpejtesinë e mendimit dhe ruminimin mendor. Por, në vite, ajo kuptoi se shkrimi – ishte edhe me shumë se kaq, ishte një parcelë lirie, që e ndihmonte të krijonte një botë sipas këndvështrimit të saj” Formuar në shkollën e Gazetarisë franceze Klara Buda është shumë i lidhur me lirinë e shprehjes dhe lirinë e shtypit. Edhe vepra e saj letrare është e fokusuar në lirinë individuale dhe të drejtave të njeriut, ndërsa shqetësimi i saj gazetaresk lidhet me mentalitetin dhe kulturën e korrupsionit në Shqipëri, me qëllim për të ndihmuar në një aksion publik për të luftuar dhe shëndetësuar këtë të keqe në shërbim të interesit publik.
Vizioni i saj gazetaresk është reflektuar në krijimin e mediave të pavarura si Beratinus TV dhe Gazeta Online KlaraBudaPost, qe promovon gazetarine etike dhe lirine e shtypit. Znj. Buda mban gradën Kryeredaktore në sistemin francez të shtypit, ligjëruese (lektore) në Gazetari dhe ka qenë Shefe e Departamentit Shqip në Radio France Internationale, RFI në Paris, deri në mbylljen e kësaj Radio Publike franceze në vitin 2010. Gjatë karierës së saj Klara Buda ka punuar vijimësisht për UNESCO-n dhe BBC-ne. Ajo ka drejtuar trajnime të shumta në gazetari në vendet e Evropës Jug- Lindore, duke përfshirë Shqipërinë, Malin e Zi, Serbinë dhe Maqedoninë. Në vitin 2012 ajo ishte këshilltare e jashtme për Çështjen Ndërkombëtare dhe Mediave prane të Ministrit të Punëve të Jashtme të 
Shqipërisë. Znj Buda është bashkë-autore dhe iniciatore, si dhe dhe firma e dytë e “The fate of Kosovo common declaration on basic principles”, peticioni i intelektualëve franceze, drejtuar Qeverisë Franceze dhe bashkësisë ndërkombëtare në qershor 1998, për të kerkuar ndalimin e pastrimit etnik dhe terrorit në Kosovë. Ajo është themelues dhe presidente e shoqates jo qeveritare “Diagonale Franco-Albanaise, art, kulturë, letërsi” (nga viti 2000), një organizatë jo-fitimprurëse për të ndërtuar ura në mes dy kulturave dhe te dy vendeve: Shqipërisë dhe Francës. Për kontributin në shërbim të krijimit të urave mes dy vendeve : Francës dhe Shqipërisë, ajo u nderua me çmimin « Personalitet frankofone i vitit 2013» nga Organizata Ndërkombëtare e Frankofonisë dhe Ministria e Punëve të Jashtme të Shqipërisë. Në vitin 2015 ajo themeloi në Nju Jork shoqatën Albanian Kultural Diplomaci, misioni i të cilës është që të promovojë ndriçimin e kultures shqiptare ne bote.
F.N: Znj. Buda, si lindi përkushtimi juaj për gazetarinë pas mbërritjes suaj në perëndim, kur profesioni juaj i parë është mjekësia veterinare?
K.B: Gazetarinë e kam quajtur gjithmone një ushtrim intelektual qe mund ta ushtrojë gjithkush pamvarësisht nga profesioni i tij fillestar; kurioziteti për të mësuar ç’ndodh e per të kuptuar evolucionin e botës, eshtë në bazë të interesit tim për gazetarinë, si fillim i leximit dhe më pas i shkrimit. Gjithashtu gazetarinë e quaj, një detyrë qytetare që duhet ta ushtrojnë të gjithë ata që dëshërojnë të influencojnë shoqërinë në të cilën jetojnë. Kjo detyrë bëhet akoma më e kërkuar në demokracitë e reja, ku media del nga një traditë e shërbimit të pushtetit dhe ka një rrugë të gjatë deri sa të konsolidohet si një kundërpushtet. Ndërkohë gazetarinë nuk e kam zgjedhur vetë si profesion, kjo ka qënë një rastësi; studjoja letërsi moderne në Sorbonne, Francë, kur gjeta një njoftim në hollin e Universitetit: kërkonin një student shqipfolës; kështu filloi karriera ime në Gazetari, ndërkohë që si çdo student unë isha gati të punoja si babysitter. Jam apo jo e detyruar të përgatis një rubrikë apo kronikë – unë që prej vitesh ditën e filloj me leximin e shtypit dhe nuk di të them me saktësi, nëse gazetaria eshte një pasion, apo vetëm një zakon nga dëshira për tu informuar !? Por, në fakt ka aty edhe shumë pasion, pasi nëse nuk e kontrolloj kohen, gazetaria me pushton gjithe ditën.
F.N: Ju jeni e para shqiptare të ciles i akordohet karta e shtypit francez me 1993, nga Radio France Internationale në Paris para se të merrnit shtetësinë franceze… Si ka evoluar karriera juaj si gazetare profesioniste deri ne hapjen e kompanise suaj të pavarur të medias në NJu Jork ?
K.B: Bashkëpunimi im me Radio Francë-n Internacionale, fillon në pranveren e vitit 1992, kur disa Deputetë Franceze, antare te grupit te miqsise France – Shqiperi pas nje vizite në Kosovë, votuan nje fond të jashtëzakonshëm për hapjen e emisionit shqip ne Radio France Internationale. Me dëshirën për mbushur vakumin e mediave shqipe të krijuar pas mbylljes se televizionit dhe te gazetave shqip nga rregjimi i Milosheviçit. Seleksionimi per te punuar ne këtë emisionit të pare shqip ka qënë një shanc për mua. Radio Franca më financoi kurse private në gazetari radiofonike dhe së bashku me një koleg kosovar themeluam emisionin e parë Shqip të në një Radioje Franceze. Isha ende studente dhe punoja 20 orë në javë. Kam punuar gijthashtu si korrespondente për BBC – në, në Londer; për këtë radio nga 1993 deri më 1999, kam mbuluar thuaj gjithë aktivitetet që lidheshin me Shqipërinë në Europën Perëndimore, ku do të nënvizoja hyrjen e Shqipërisë në Këshillin e Europës, më 13 korrik 1995. Isha e vetmja korrespondente shqiptare, që mbuloja, në vend, prej Strasburgu-t, hyrjen e Tiranës në këtë institucion të rëndësishëm europian, i pari pas rënies së totalitarizmit; BBC-ja ishte radio-ja e huaj më e dëgjuar në atë kohë në Shqipëri; me këtë rast, kam intervistuar personalitet me të rëndësishme, duke filluar nga suedezi Daniel Tarschys, sekretari i përgjithshëm i KE; Keto intervista përveç transmetimit nga BBC-ja, janë botuar në atë kohë në gazeten Aleanca Demokratike. Pas përfundimit të studimeve Universitare punova në sektorin e Kominikacionit, të Informacionit dhe Informatikës, (CII) në UNESCO, në një projekt krijues për zhvillimin e konceptit të gazetarisë online, degë që ishte në fillmet e saj.
Në 27 mars 1999, fillojnë bombardimet e NATOS mbi ish – Jougoslavinë dhe Radio Franca Internacionale (RFI) vendos të ri-hapë Emisionet në Gjuhën Shqipe, mbyllur për mungesë fondesh. Drejtori i Departamentit të Gjuhëve të Huaja, në atë kohë Erlends Calabuig, më kontaktoi personalisht dhe më kërkoi të punoje sërish për këtë. Nuk di të them nëse ishte ndjenja e detyrës apo pasioni për gazetarinë, që më beri të lija punën në UNESCO, për emisionin në gjuhën shqipe në Radio Francë Internacionale, duke qënë se këtë vendim e morra përpara një domosdoshmërie: isha gazetarja e vetme e formuar në Francë, për të pergatitur e paraqitur live, nje program radioje në shqip, pa nevojë trainingu shtesë. Ishte evidente që po të mos pranoja, ky emision nuk mund të fillonte mennjëherë dhe vërtetë përgatitja e tre kolegëve të ekipit kërkoi tre muaj. Vetëm dy ditë më vonë, më 29 mars 1999 do të paraqitja emisionin e parë direkt në Shqip prej Parisit. Për tre muaj rrjesht kam qënë e vetmja gazetare, që përgatiste dhe paraqiste gjatë javës këtë program. Ai evuloi shpejt në dy emisione të përditshme; në këtë kohë kisha ende kontratë me Uneskon – por u gjet një akord mes të dy institucioneve, pasi ligji në Francë nuk lejon që të punosh me dy kohë të plota, kështu UNESCO më liroi para përfundimit të kontratës. Gjithashtu ishte shumë 
tunduese të hyje me kontratë të përjetëshme në Radio Francë Internacionale, një nga institucionet më të fuqishme të medias në Francë dhe në Afrikën frankofone. I jam shumë mirënjohëse këtij Institucioni, për gjithshka ka bërë për mua dhe është në bazë të arritjeve të rëndësishme në karierën time profesionale. Drejtoria e Gjuhëve më akordoi një çmim të vecantë dhe që në fillim jam paguar si shef editor, megjithëse nuk e kisha ende këtë titull, pasi sistemi francez është i përcaktuar mire, në bazë të funksionit të kryer dhe viteve të punës. Më pas u emërova shefe e Departamentit Shqip në RFI, të cilin e drejtova deri në mbyllje, në vitin 2010. Po në këtë vit kandidova në instancën më të lartë të gazetarisë franceze në “Comission de Premiere Instance”, që çertifikon kartat e shtypit francez për më shumë se 37 mijë gazetarë në mbarë Francën. Mbas mbylljes së redaksisë në gjuhën shqipe, Drejtoria e RFI-se me financoi një vit universitar në Creative Writing për skenar filmi, në USA, mbas përfundimit të të cilit, në prill 2011, themelova shoqërinë time të Medias, Beratinus. Radio Franca më akordoi një ndihmë substanciale – dhjetra mijra Euros – për krijimin e kesaj kompanie dhe tani punoj kryesisht në projekte të pamvarur dhe consulting.
F.N: Ju keni intervistuar një numër të madh personalitesh, çfarë do të shënonit si të veçante ndër këta personalitete në Francë, Shqipëri dhe tani në Amerikë ?
K.B: Në rreth 15 vjet punë të përditëshme në Radio Francë, kam shkruar disa mijra kronika dhe kam intervistuar qindra personalitete të artit, kulturës dhe politikës shqiptare, franceze e botërore. Për gazetarin është e rëndësishme ngjarja dhe personalisht mbresat më kujtohen në këtë kontekst, por ajo që do të shënoja si të veçantë, është sa shumë kam mësuar nga eksperienca e ketyre personalieteve dhe nga kontakti human me ta, (shpesh vetëm përmes zërit). Në këtë aspekt do të thoja se gazetaria (jo ajo e përciptë) është një profesion, pasurues, oh sa pasurues! Për të intervistuar një personalitet, së pari informohesh mire për të, që do të thonë kalon në revistë gjithë jetën dhe karierën e tij për të nxjerrë në evidence elementët më interesantë që e dallojnë. Kjo është formuese, kupton se këta njerëz nuk janë rastësisht, të mëdhenj, mëson se sa pak di, në krahasim me këto 
figura… E kisha takuar Hillary Clintonin ne nje forum te Kultural Diplomacy dhe kur e prita ne Aeroport gjatë periudhës qe isha Keshilltare e Ministrit te jashtem ajo me njohu. Eshtë e paimagjinueshme, sa mijra persona takojne personalitete te këtij kalibri dhe mbajnë mend seiclin ? Aty kupton se nuk ke të bësh me njërëz të zakonshëm… Kështu mëson të flakesh tej, krenarinë primitive të të qënit automatikisht krenar, dhe pyet veten – për cfarë unë personalisht duhet të jem krenar?
A mundem të jem krenar vetëm për ç’kanë bërë parardhësit e mi, apo edhe une duhet të bej diçka që të më bëj personalisht krenar?
Nga ngjarjet do të veçoja p.sh, hyrjen e Shqipërisë në Këshilin e Europes, më 13 Korrik 1995. Ishte një ngjarje e parë e madhe e hyrjes së Shqipërisë që dilte nga totalitarizmi në një institucion europian; isha e vetmja korrespondente shqipfolese qe e mbuloja atë nga Strasburgu; Gjatë javës që ka pararendur këtë pranim kam intervistuar krerët e këtij institucioni, ku do të nënvizoja Daniel Tarschys, Sekretarin e Përgjithshëm të Këshilit të Europes. Këto intervista pasi shpërndaheshin nga BBC-ja në shqip prej Londrës, më të plotsuara dhe më të gjata seç i lejon një format radioje, janë botuar në gazetën Aleanca, në Tiranë. Gjatë vizitave të Presidentit Rugova në Paris, shpesh ftuar nga prestigjiozja Revue Esprit, reviste franceze qe ka në objek-manifestin e saj shkruan: ” Të mendosh të tashmen, të ofrosh mundësi”. Këtu kam njohur aktivistë e mbështetës të Rugovës që janë miqtë e mi më të mire kosovarë edhe sot si piktori Daut Berisha, intelektualët Ali Gashi, Muhamedin Kullashi, Musa Jupolli, për të përmendur vetëm disa.
Rugovën e kam intervistuar disa here, por kujtoj një rast kur Presidenti francez Jaques Shirak (Zhak Shirak), priti në Palais de l’Elysée. Më kujtohet se ndërsa prisnim për konferencën, na kërkuan të mos bënim pyetje sepse nuk do të kishte konferencë shtypi, siç ishte e zakonshme pas takimit të dy Presidentëve në funksion. Republika e Kosovës ishte në atë kohë e vetshpallur dhe ende e panjohur nga komunteti ndërkombëtar dhe Franca dhe si shënjë kortezie për gazetarët shqiptarë të pranishëm u lejuan vetëm disa foto ; kur presidentët dolën në oborin e Elysee-se për seancën e fotovo, isha fare pranë Presidentit Jaques Shirak dhe duke mos respektuar kërkesën e ekipit të Elysees-ë, i bëra atij një pyetje mbi supprimin e mediave në Kosovë, Presidenti francez mu përgjigj, duke e shkelur edhe ai marveshjen … se nuk do të kishte konferencë shtypi; arita pra të kem një deklaratë të Pres Francez për dëgjuesit Kosovarë, mbi sensibilitetin francez mbi çështjen e Kosovës; ka qënë viti 1993. Po atë ditë në valët e RFI –së intervistova Presidentin Rugova duke ju drejtuar me termin Zoti President. Kolegët serbë nuk e lanë të kalojë (lobi serb ishte i fuqishëm në RFI), pasi kjo gjuhë ekzistonte prej shumë vjetësh dhe kishte një redaksi të konsoliduar mire; termi President nuk ishte politikisht korrekt për një radio franceze, kur Franca nuk e kishte njohur Republikën e Kosovës. Zakonisht jam shumë e kujdesshme, është gabimi i vetëm profesional që kam bërë në karrierën time dhe e kam bërë me ndërgjegje të plotë, për të mbështetur një referendum gjithëpopullor në Kosovë; gjithashtu vëllezërit kosovarët nuk do ta kuptonin që një kolegë shqiptare i drejtohej presidentit të tyre në emër.Më ka lene pershtypje Mbretëresha Xheraldinë; dashuria e saj për Shqipërinë më është dukur diçka jo tokësore. E kam intervistuar me telefon nga Parisi në Afrikën e Jugut para se të nisej për Shqipëri. Nuk ishte fort mire me shëndet dhe kam përshtypjen se e kishte bërë të sajin atë zakonin e vjetër të mërguarit shqiptarë, që dëshëron të vdesi në Atdhe. Fliste me nje lloj pathosi për dëshirën e saj për tu kthyer që tregonte se e dëshëronte me shpirt. Me kujtohet intervista me Administratorin e Kosovës Bernard Kuchner, e kisha intervistuar përmes telefonit, gjatë kohës kur ishte në funksion në Kosovë, por kokë – më – kokë e kam intervistuar, pas kthimit nga Kosova, në Sallonin e Librit të “ Ecole Alsacienne”, shkolla ku studionte djali im në Paris dhe ku më parë kishte studjuar djali i tij, më i vogël. Si të gjitha shkollat private me traditë, edhe kjo shkollë ka një shoqatë të fuqishme dhe shumë aktive të prindërve dhe të ish studentëve dhe organizojnë deri në panaire libri vetëm me shkrimtarë nga ish nxënesit e shkollës. E kam intervistuar mbi Kosovën në dritën e librit të tij: “Le premier qui dit la verite…”, botuar ne 2002, pas kthimit nga Kosova. Një titull interesant që kishte perifrazuar nje strofe të kënës La Vérité të Guy Beart,
Le premier qui dit la verite doit etre execute Apres sans probleme parle le deuxieme…” “ I pari që thotë të vërtetën do të ekzekutohet, Pastaj pa problem flet i dyti…” ishte një liber dhe intervistë shume formuese – mbi ngjarjet e Kosovës por edhe një analizë e mentalitetit tonë përmes nje administratori të Kosovës që i donte shqiptarët dhe kishte kurajo t’i kritikonte ata. Prokuroren e Gjykates së Hagës Carla del Ponte dhe një listë personalitesh, gjatë t’i citoj këtu. Florence Hartman, gazetarja franceze që punoi si sekretare e Carla Del Ponte dhe e kundërshtoi atë duke hedhur poshtë qendrimin e saj mbi shtëpinë e verdhë, ku UÇK akuzohet të ketë bërë trafik organesh. Do te veçoja Intervisten nga Parisi me Ilir Meten, disa ore, menjehere pas emerimit si kryeministri me i ri shqiptar. Edi Rama, kur ishte ne opozitë, shkrimtaret Ismail Kadare, çmimin Nobel te Letërsisë Mario Vargas Llosa, shkrimtarët francezë Claude Arnaud dhe Eric Faye. Nje numer intelektualesh francese që militonin për çështjen e Kosovës si Alain Finkielkraut, Paul Garde, Antoine Garapon, Véronique Nahoum-Grappe, etc.Së fundi do të veçoj intervistën në Nju Jork me aktoren tone të mrekullueshme Tinka Kurti, në kuadrin e Show-ut Shqipëri “Kosova të Dua”. Më ka befasuar mënçuria dhe pozitiviteti i kësaj ikone të teatrit dhe të kinemasë sonë, aktorja kult, që realizoi puthjen e pare në kinemanë shqiptare, apo intervista me Tenorin boterisht te njohur Saimir Pirgu, në Metropolitan Opera NY “Thjeshtësia e Saimir Pirgut dhe te ndjerit thellesisht shqiptar me ka ngelur ne kujtese…”
F.N: Cilat janë fushat për të cilat ju jeni angazhuar dhe a ju pengon etika e gazetarisë që të militoni për çështje të veçanta? Cfrarë ju ka munguar; për çfarë, ju vjen keq që nuk e keni realizuar për shkak të gazetarisë.
K.B: Një gazetar nuk mund të jetë një militant, e aq më pak partiak, pasi kjo krijon një konflikt interesash me profesionin; por para se të punoja për RFI-në, si gazetare profesioniste, me kohë të plotë dhe që prej vitit 1993, ku takova për here të pare Presidentin Rugova, kisha ndjekur nga afër zhvillimet në Kosovë dhe informacionin e pakët që kishte në Francë për shkeljet e të drejtave të njëriut atje; kuptova shpejt se sa e rëndësishme ishte të informohej opinioni publik francez për pastrimin etnik në Kosovë; në këtë kohë kur isha studente në Sorbonne, fillova të angazhohem në favor të çështjes së Kosovës. Kam punuar vërtet në mënyrë shumë aktive, në Komitetin Kosovo ngritur pranë revistës Esprit në Paris, dhe jam angazhuar aktivisht për sensibilizimin e opinionit publik francez mbi terrorin dhe pastrimin etnik në Kosovë nga regjimi i Milosheviçit. Dy miq francezë Marie – Fraçoise Allain dhe Xavier Galmiche, të angazhuar gjithashtu në Komitetin Kossovo botuan në 1994, Çështja e Kosovës, “La question du Kosovo”, në frëngjisht, me Intervista të Dr. Ibrahim Rugovës. Në vitin 1988, më në fund së bashku me gazetaren franceze Marie – Fraçoise Allain, isha iniciatore dhe firma e dytë e peticionit për kërkimin e ndërhyrjes së armatosur të komunitetit ndërkombëtar në Kosovë: “THE FATE OF KOSOVO COMMON DECLARATION ON BASIC PRINCIPLES.” Ky peticion është një arritje për të cilin jam shumë krenare. Kam qënë iniciatore dhe personi kryesor në përgatitjen e tij, por si e panjohur për rrethet intelektuale franceze ishte fat që Mme Allain morri përsipër shperndarrjen e peticionit. Më pas kur unë isha gazetare ne RFI- në emri im është fshirë me kujdes, në të gjitha botimet e këtij dokumenti. Këtë e kanë bërë, siç kam mësuar më vonë nga miqtë e mij francezë, për të më mbrojtur. Nuk mund të mendohet që një militante e çështjes së Kosovës, të drejtonte departamentin shqip të Radio Francës Internacionale dhe ti besohej se do të trajtonte në mënyrë të pa-anëshme konfliktin mes shqiptarëve dhe serbëve.
Së bashku me gazetaren franceze Marie-Françoise Allain, ne ishim iniciatoret dhe firmat e para të thirrjes së intelektualëve francezë për të sensibilizuar opinionin mbi situatën në Kosovë; organizuam peticionin : The fate of Kosovo Cammon Declaration on basic Principles … Kur kam punuar në RFI kam qënë aq e përkushtuar sa nuk kam pasur kohë për asgjë tjetër. Gazetaria është një profesion që kërkon një angazhim 24 orësh, madje në radio kishte një aforizmë që thoshte edhe kur bie telefoni në mes të natës mos e ngri pa mësuar më pare se çfarë ka ndodhur… Në aspektin profesional jam angazhuar gjithashtu në mësimdhënie; kam trajnuar gazetarë, duke qënë lektore e departamentit të formimit profesional të RFI-së. Kam drejtuar cikle të ndryshme të seminareve të formimit në gazetari radio, ne Europen Juglindore si dhe në Radiot shqipfolëse në Maqedoni, Radio Tirana 2. Po ashtu kam marrë pjesë si lektore nëShkollat Politike që organizon Këshili i Europës me aktivistë dhe politikane të demokracive të reja të ish vendeve të Lindjes, si per shembull Shkolla Politike Bosnje-Herzegivines dhe Prishtines me 2003. Valter Shëimmer më ka nderuar personalisht për kete event.Ndër seancat e trainingut në Europen Juglindore, do te veçoja atë në Tiranë me gazetarët e radio Tirana 2.
F.N: Për këtë kontribut, ju jeni nderuar edhe me çmimin « Personalitetit frankofone i vitit 2013» nga Organizata Ndërkombëtare e Frankofonisë dhe MPJ të Shqipërisë…
K.B: Po, ky është një titull nderi për të cilin jam krenare sepse vërtetë besoj se kulturat duke shkëmbyer mund të pasurohen. Aktiviteti kulturor është një tjetër angazhim qytetar që nuk krijon konflikt interesi me gazetarinë… E bindur që kultura e një populli është instrumenti më i fuqishëm i integrimit të tij në familjen e madhe europiane, apo botërore, në vitin 2000 kam themeluar në Paris shoqatën kulturore, “Art, Culture, Litterature, Diagonale Franco-Albanaise” për promovimin e kulturës shqiptare në Francë dhe anasjelltas. Nje prej Aktiviteteve ka qënë Paraqitja e Poezisë së Ali Podrimjes, në bashkepunim me OJQ me të njëjtin emër, që organizon Le Printemps des Poetes, çdo pranverë në Paris.
F.N: Në vitin 2015 ju themeluat në Nju York shoqatën Diplomacia Kulturore Shqiptare, misioni i të cilës është që të promovojë ndriçimin e kultures shqiptare në bote. Cili është aktiviteti në shërbim të Kultural Diplomacy që do të veçonit?
K.B: Do të veçoja projektin Nënat e Guximit që ka qellim te mbledhe histori te verteta nga jeta e nenave te jashtëzakonshme per te realizuar një film dokumentar “Nënat e guximit”. Projekti e ka fillesën nga disa histori të “pabesueshme” nënash në imigracion që kanë dhënë gjithcka për fëmijët edhe familjen e tyre. Projekti u ideua dhe u lancua, në qershor të këtij viti nga Albanian Kultural Diplomaci, në Nju Jork. Idea është të fiksojme ne celuloid, imazhin e nenës në sytë e femijëve të saj. Në qoftë se kultura jone mund të shquhet për diçka të vyer, kjo eshte figura e nënës, si bazë e familjes shqiptare, në çdonjerën prej trevave te saj. Eshte e vertete se në përgjithësi, nënat tona dhe jo vetem ato me të thjeshtat, por edhe intelektualet sakrifikojnë per fëmijet e tyre. Shëmbulli i tyre na ka ndjekur kudo ku jemi, megjithëse këto vlera të sakrificës femërore në shoqërine moderne po humbasin disi ne favor te barazive e lirive të individit. Por akoma edhe pse ne imigracion apo në kushtet ekstreme të luftes se Kosovës femrat shqiptare vazhdojnë ti ruajnë keto 
vlera. Historite do të mblidhen në siten AlbanianCulturalDiplomacy.org dhe do te perpunohen nga nje staf i pergatitur. Me pas 5 prej tyre do të zgjidhen për të bërë një film dokumentar me portrete paralele nënash të guximit nga të gjitha trevat shqiptare dhe në diasporë. Disa regjisore janë angazhuar për të filmuar historite qe do te perzgjidhen.
F.N: Ju keni spikatur në fushën e përkthimit… keni përkthyer autorë shqiptarë si Kuteli etj, autorë të cilët janë të vështirë të përkthehen po të krahasohen me shkrimtarët e sotëm. Përkthimi është një fushë që ju e punoni paralelisht me shkrimin.
K.B: Duke punuar në një redaksi shqipe në perëndim, përkthimi është një ushtrim i përditshëm dhe më është bërë shprehi, apo rutinë. Ndryshe qëndron puna me përkthimin letrar për të cilin e keni fjalën ju. Këtë e kam ushtruar vetëm në raste të veçanta edhe në kuadrin e studimeve Universitare në Histori Arti. Në këtë kuadër për të bërë të mundur studimin e Mitrush Kutelit, mu desh të përktheja rrëfenjën “Fshati im e pi Rakinë”. Egzistonte një përkthim shumë i dobet në frëngjisht i novelës Vjeshta e Xheladim Beut, nga Luan Gjergji, që i kishte mbyllur “derën” e përkthimit të vepres se Kutelit ne Francë. Duke pasur parasysh kete perkthim Ecole Pratique Des Hautes Etudes, e hodhi poshtë, si jo interesant studimin e vepres së Kutelit. Por une nuk u tërhoqa, këmbëngula se perkthimi ishte shume i dobët dhe e cënonte vlerën e veprës, kështu që propozova të përkthej një novelë tjetër të Kutelit: Fshati im e pi rakinë. Ata pranuan dhe përmes stilit të kësaj rrëfenje e binda, Jurinë që të pranonte studimin e Kutelit në këtë Universitet prestigjioz francez. Kjo rrëfenjë madje edhe është dramatizuar dhe është vënë në skenë në në Normandi të Francës, në një zonë ku prodhohet dhe pija calvados, që është një lloj rakie molle. Në këtë punim Universitar mbi Mitrush Kutelin jam drejtuar nga Profesor Christian Gut, nje albanolog e Latinist I njohur francez, antar Nderi i Akademise se Shkencave të Kosoves që ka përkthyer në frëngjisht Rexhep Qosjen, Vdekja më vjen nga sy të tillë, Dritëro Agollin, Shkëlqimi dhe rënia e shokut Zylo, dhe nga shqipja në frëngjisht Kanunin e Lek Dukagjinit. Prof Remzi Përnaska, ka qënë një nga oponentët dhe drejtuesit e kësaj teme studimi, në këtë Universit Francez. Punimi është përkthye ne shqip nga Adriana Koxha dhe eshte ne rrugen e botimit, si punim dygjuhësh. Por sa herë që kam tentuar të merrem me ndonjë përkthim është gjithmmonë shkrimi letrar që ka thithur gjithë energjinë, pasionin dhe interesin tim. Ndjehem më e plotësuar tek shkruaj se sa kur përkthej.
F.N: Në verën e vitit 2012 ju pranuat të ishit Këshilltare e Jashtme e Ministrit të Punëve të Jashtme në Shqiperi, ishte ky nje angazhim politik?
K.B: Po Ministri i jashtëm shqiptar më ftoi të punoja si keshilltare pranë kabinetit të tij. Une kisha një eksperiencë 15 vjecare në trajtimin e informacionit dhe në fushën mardhënieve ndërkombëtare dhe ndihma që me kerkohej ishte e natyres teknike, pranova pa asnjë hezitim, ishte nje mundesi dhe nje nder për mua qe të kontribuoja për vendin tim, pas 24 vjetesh ne perendim. Meqënëse kushtet familjare nuk me jepnin lirinë të kthehesha në Shqipëri në atë moment, ramë dakort që unë të punoja si këshilltare e jashtme. Kontributi im ishte i natyres teknike. Mendoj se njerëz të jashtëm për interesat locale, me objektivitetin e tyre, mund të ndihmojnë për të sjellë një frymë te re. Mendoj se ata përbëjnë një arsenal të vyer që duhet përdorur. Gjatë kësaj periudhe me iniciativën time u lançua projekti iQëndres Kulturore Shqiptare pilot, për të beret e munduar krijimin e nje strukture per te cilen kam punuar intensivisht për disa muaj. U arrit një deklaratë e përbashkët e Ministrave të Jashtëm të Shqipërisë e Kosovës për të hapur një qëndër te vetme per Shqiperine dhe Kosoven në Nju Jork. Ky projekt u prezantua në Nju Jork nga Ministri i Jashtem i Kosovës dhe ai i Shqipërisë, në shtator të viti 2013. Por kryeministri i atehereshem vendosi ne ate kohe te kalonte Drejtorine e Diaspores nen kopetencen e vet dhe në vend të Nju Jork-ut, Qendra Kulturore Shqiptare, u hap ne Stamboll. Ky ishte nje zhgënjim i madh, por njëkohësisht edhe vertetimi i asaj që njihet tanimë nga Kanceleritë e huaja se në Shqipëri përjashtohet kontributi i individëve që janë jashtë klaneve të pushtetit, siç ishte personi im. As edhe nje fushe nuk duhet ti shpëtojë kontrollit të pushtetit, çdo gjë e re, cdo post konsiderohet si një trofe për tu ndarë brenda klanit dhe nuk privilegjohen individët që janë të implikuar në projekt, kane punuar dhe besojnë në të.
F.N: Si një grua kulture… a mund të jepni opinionin tuaj për kulturën shqiptare në përgjithësi ?
K.B: Kultura shqiptare është e pasur dhe e rrallë. Ne si vënd duhet të bëjmë më shumë për promovimin e saj në nivel botëror. Shpesh drejtuesit tanë nuk kanë një vizion të qartë për përparësitë e kulturës dhe të promovimit të saj në botë. Shpesh përmëndet gjëndja ekonomike dhe vështirësitë që kalon vëndi si shkak për mos financimin e Qëndrave të Kulturës Shqiptare ne bote. Harrohet se Europa është në rradhë të parë një vend kulture dhe promovimi i kulturës shqiptare jashtë kufijve tanë do të bëje të mundur që Europa të na shikojë jo vetëm si një vënd ballkanik me tranzicion të gjatë që kalon vështirësi, por mbi të gjitha si një vënd me kulturë të lashtë, e në nivelin e kulturës së tyre. Kjo do te ndihmoje qe të na konsiderojë si të barabartë me veten. Dhe kjo është esenciale për çdo lloj bashkëpunimi. Gjatë 23 vjet të punës dhe jetës sime në Paris kuptova se kultura është monedha më e mirë e shkëmbimit të një vendi për afrimin me Europën. Kultura është ari virtual i një vëndi që i hap atij të gjitha portat. Unë ende vazhdoj të punoj në konceptin e Qëndrës Kulturore Shqiptare, megjithëse për disa, kjo është një ndërmarrje e destinuar të dështojë. Kultura është si drita, nuk kërkon ta transportosh, mjafton ti hapësh dritaren. Per muaQendra Kulturore Shqiptare është dritarja e munguar qe Shqiperia ende nuk ia ka hapur botes.
F.N: Nga Parisi në Nju Jork … si do ta përshkruani ndryshimin mes dy qyteteve …
K.B: Janë dy qytetet të magjishme por shumë të ndryshme në magjinë e tyre. Ato janë pasuruese e pushtuese në të njëjtën kohë. Janë që të dy qytete monumentale, por ndërsa Parisi është një monument tokësor Manhatani është një monument qiellor. Parisi është një monument dhe një bibliotekë e gjallë në qiell të hapur, një monument në çdo skaj të tij, në çdo meter. Është e mrekullueshme të ndodhesh para një fasade dhe pikërisht në momentin kur të lind një pyetje për të, në vëndin që të lind kjo pyetje gjen një pllakë, një tabelë që të shpjegon historinë dhe evolucionin e ndërtesës në kohë, gjithçka të rëndësishme që ka ndodhur aty. Tek unë, Parisi si qytet por edhe si dimension ka pasur një ndikim qënësor, ai ka meriten për një pjesë të mirë të individit që unë jam bërë sot. Prania, studimi dhe më pas puna në një nga institucionet më të fuqishëm të informacionit në Francë “ Radio Francë” kanë ndikuar fuqishëm në formimin dhe në botëkuptimin tim urban. Manhattani, nga ana tjetër është një qytet vertikal, shpesh rrokaqiejt zhduken mes reve duke të krijuar përshtypjen se ndodhesh në një botë ëndrrash; po të ndodhesh në katin e 40-të në momentin ku retë janë ulët, tek shikon nga dritarja të duket se je zhytur në një banjo shkume dhe tek fikson retë në lëvizje zbret pas në vite e kujton se po tundesh në djep. Unë jam ende e dashuruar me këtë qytet, një ndjesi ëndrre me shoqëron sa herë që eci rrugëve të tij. Ajo që më mrekullon më tepër është se megjithëse monumentale dhe gjigande arkitektura e tij nuk është shtypëse, energjia e njerëzve që ecin në rrugët e tij, të jep krahë; tek ecën në Time Square, të duket se je në vorbullën e një lumi të rrëmbyer që shpesh të merr me vete e ti duhet të përdorësh këmbë e krahë për të dal që andej. Manhattani është ai që më bëri një qënie dixhitale.
F.N: Si ju duket pozicioni i te intervistuarit, kur ju keni qene vazhimisht si intervistuese?
K.B: Është i gati, i njëjti ushtrim, por simetrik. Për të drejtuar me sukses një intervistë dhe për të nxjerrë nga ajo informacione interesante, duhet të njohësh mirë gjithçka që ekziston mbi temën në fjalë. Dhe për këtë duhet të përgatitesh, sigurisht është shumë më e lehtë kur flet për punën apo jetën tende, siç është rasti im tani.
F.N: Çfarë është gazetaria për ju dhe cili eshte opinioni juaj sot për këtë profesion ?
K.B: Në kushtet e zhvillimit të mjedisit dixhita, gazetaria ka hyrë në një fazë të re dhe po ndesh sfida të reja. Në kontrast me lulëzimin e tregjeve të gazetave klasike në letër në disa vende aziatike, në Amerikën e Veriut dhe Evropë një numër gazetash janë mbyllur ose kanë reduktuar tirazhin dhe ciklin e tyre të botimit për shkak të rënies së shitjeve, të reklamave dhe të lexuesve. Nga ana tjeter përhapja e lajmeve në Internet – duke ofruar përmbajtje të lirë për lexuesit dhe reklama të lira për bizneset – është një sfidë kyçe për gazetën klasike të shtypur me një kosto relativisht më të lartë. Sfida të ngutshme, janë të tilla si shkrim në nivel lokal por botimi në nivel global. Kjo kërkon zgjerimin e qasjes globale të gazetarit dhe trajtimin e temave lokale pa anashkaluar këndveshtrimin global – qe do te thote që gjate shkrimit gazetari duhet gjithmone te kete parasysh pyetjen – ku jam/ku jemi në raport me këtë botë globale? çfarë në këtë që po shkruaj ka rëndësi për këtë botë globale. Duke trajtuar një fenomen lokal, duke pasur parasysh edhe foton globale të këtij fenomeni, gazetari lokal i jep vetes shansin të lexohet globalisht dhe të ketë një ndikim në informimin global. Zhvillimet e erës dixhitale shpërthejnë kufijtë e deritanishëm të perceptimt të shtypit dhe shtrojnë nevojën e gjetjes së një modeli të sukseshëm të biznesit, që gazetat klasike në letër të mbeten një forcë shtytëse të informimin në sferën publike. Nga ana tjeter shtypi dixhital e ka bere me te mundur self –promovimin, ne kushtet qe sitet personale ndertohen shpejt apo faqet e fb, bejne te mundur botimin e materialeve te paverteta duke manipuluar opinionin. Dhe ky eshte nje fenomen shume i perhapur sidomos ne Amerike… Duhet shume kujdes sepse edhe një profesionist i vërtetë mund të bjerë në sajesat e komunicacionit, që janë informacione të paguara – dhe shpesh skanë asgjë të vërtetë…
F.N: Znj Buda si ju lindi ideja e Studios suaj të prodhimit (TV & Film Production) Beratinus?
K.B: Projekti im krijues fitoi konkursin e Radio Francë International dhe ju akordua “Prime de Creation”, prej 20.000 Euros, maksimumi I Grantit që akordon RFI-ja dhe kështu themelova studjon time private. Pas përfunfimit të luftës së ftohtë radiot që difuzonin në gjuhë të ndryshme drejt vendeve të lindjes si Radio Francë International, BBC, etj., u mbyllën në masë, kjo I ndodhi edhe redaksise Shqipe. Në këto raste sistemi francez është nga më bujarët, gjithë shërbimit të gjuhës shqipe që unë drejtoja ju propozua sistemimi në sektorë të tjerë, sikurse edhe mua sigurisht. Por në atë moment i bëra një analizë jetës sime dhe e pyeta veten: kjo është finalja për të cilën ke bërë studime të dyta në Francë dhe aq sakrifica, duke punuarmëe dhjetë vjet natën, pasi emisioni fillonte ne 8: am Përgjigjja ishte jo, nuk dua të vazhdoj si gazetare radioje, qoftë edhe me rrogën e shkëlqyer qe kisha, pasi në sistemin francez nëse merr gradën krye-redaktor nuk e hum më atë kudo që të punosh si gazetare. U largova me dëshirën time dhe aplikova për nje vit Universitar ne Creativ Writing në USA, të cilin kishte kohë që e kisha ëndërr, por nuk mund ta finacoja dot vetë. RFI- finacoi këtë vit studimi dhe qëndrimi në Amerikë. Ishte një hap I rëndësishëm në karrierën time, por për ata që i njohin përparësitë e shërbimit francez, kjo isht një çmënduri. Asnjë nga gazetarët e tjerë ekipit nuk u largua. Ky hap kërkonte guxim, por ndërsa për të tjerët ky ishte një guxim I tepruar, për mua faza e radios kishte përfunduar dhe desha të shoh një horizont të ri. Dhe ky ishte kinematografia, prodhimi televiziv dhe dokumentar. Pasioni për filmin ishte diçka që ka ardhur në mënyrë të natyrshme në karierën time. Kështu në shkëmbim të disa dhjetra mijra Euro shpërblim dhe nje vit universitar në USA, zgjodha të mos integroj shërbimin Francez. I jam shume mirnjohëse Radio Francës Internationale, gjithshka e rëndësishme që kam bërë deri tani, ka pasur mbështetjen e saj.
F.N: Si e shihni ju sot Shqipërinë dhe çfarë do të donit të ndryshonit në këtë vënd tipik ballkanik por edhe me tipare të veçanta e me një tranzicion të gjatë …
K.B: Do të doja të ndryshoja në radhë të parë mentalitetin në të bërit e punëve. Do të doja të ndryshoja kulturën e nepotizmin dhe të klanit, zgjidhjen e problemeve me mik! Një reformë në edukim që do të ndryshonte faqen e arsimit publik dhe një reformë në rekrutimin e njerëzve ne strukturat publike, që do të vendoste përfundimisht meritën si kriterin e vetëm për të drejtuar punët e shtetit.
Diskutime rreth kësaj post